D vitamini bilindiği üzere yağda depolanan vitaminler listesindedir. Fazla tüketilmesi durumunda vücudunuz depolayabilir, depolama kapasitesinin üstündeki vitamini idrarla atabilir. D vitamini sadece kemiklerin, kasların, dişlerin gelişimi ve fonksiyonları için değil; beyin, pankreas, kalp, mide, deri ve akciğer gibi birçok organın gelişimi ve fonksiyonları için önemli rol oynar.

Vücuttaki D vitamini ihtiyacını karşılayan en iyi D vitamini kaynağı güneştir. Cilt, güneş ışınlarını sentezleyerek D vitaminine dönüştürür. Besinlerden alınan D vitamini çoğunlukla yetersizdir. D vitamini ihtiyacı yaş, mevsim, ten rengi, giyim tarzı gibi birçok etkene göre değişiklik gösterir. Gün ışığının bol olduğu saatlerde öğleden sonra 11:00-17:00 arası 15-20 dakika gün ışığına direkt maruz kalmak yeterli olur. Ancak güneşin zararlı etkilerinden korunmak için koruyucu krem sürüp güneşlenmeniz uygun olur.

Yeterince gün ışığı alamayan veya D vitamini seviyesi çok düşük olan gebelerin dışarıdan ampul veya damla şeklinde D vitamini kullanması gerekir. Bunun süresine ve dozuna doktorunuz karar vermelidir.

Ülkemizde Sağlık Bakanlığı gebelikte D vitamini eksikliğini önlemek amacıyla 2011 yılında bir genelge yayınlamış ve aşağıdaki önerilerde bulunmuştur:

• Gebelerde kan düzeyine bakılmaksızın D vitamini desteğine başlanılır.
• Gebeye D vitamini desteğine, gebeliğin 12. haftasından itibaren başlanması, gebelik süresince anneye destek sağlanması ve doğum sonrası altı ay sürdürülmesi önerilmektedir.
• Doğum öncesi dönemde gebelere ve postpartum (lohusa depresyonu) dönemde annelere günlük tek doz olarak alınmak üzere 1200 IU (dokuz damla) D vitamini önerilmektedir.
• D vitamini desteği başlanan annenin; hiperkalsemi bulguları hakkında (iştahsızlık, bulantı, kabızlık, poliüri (sık idrara çıkma), polidipsi (aşırı susuzluk) vb.) bilgilendirilmesi, izlenmesi ve değerlendirilmesi gerekli durumlarda serum kalsiyum, serum 25 (OH) D ve spot idrarda kalsiyum düzeyi bakılması için sevk edilmesi belirtilmiştir.

• D vitamini damlası içeren preparat; program kapsamında ödeme gücü olmayanlar için ücretsiz olarak temin edilmekte ve sosyal güvencesi olanlar için ise reçete edilmektedir.
• Gebeler, ek olarak önerilen D vitamini damlasının yanı sıra önerilen multivitamin içerikli ilaçları kullanmaya devam etmeleri de önerilmektedir.
  Bu bağlamda Dünya Sağlık Örgütü (WHO) önerilerine bakıldığında; yeterli alım düzeyi 200 IU/gün olup, yetersizlik tespit edildiği takdirde daha yüksek dozlarda desteğin başlayabileceği; ancak rutin destek için kanıtların yetersiz olduğu belirtilmektedir. Gözlemsel çalışmalara göre, gebelikte D vitamini yetersizliği şu problemlere neden olabilir:
  1. Preeklampsi (Gebelik zehirlenmesi): Yüksek kan basıncıyla yükselen tansiyon annenin çoğu organının zarar görmesi ve bebeğin ölümüyle sonuçlanabilir. Başlıca belirtileri, şiddetli baş ağrısı, bulanık görme, ışığa karşı hassasiyet, geçici görme kaybı gibi görme problemleri, karnın sağ üst bölgesinde hissedilen ağrı, mide bulantısı, kusma, idrar çıkışında azalma vb.dir.
  2. Gestasyonel diabetes mellitus (GDM): Kadınlarda gebelikte başlayan karbonhidrat intoleransı durumudur. Sonrasında diyabete dönüşmesi çok olasıdır. Bebeğin sağlığını da birçok şekilde tehlikeye sokar. Doğum sırasında omuz takılması, doğum travması, müdaheleli doğum, yenidoğan sarılığı gibi birçok komplikasyon gelişebilir.
  3. Ayına göre daha erken doğum (SGA),
  4. Bakteriyel vajinozis: 15-44 yaş grubunda en sık görülen vajinal enfeksiyondur. Bakteriyel vaginozis, kötü kokulu akıntıya neden olan vajinal bir enfeksiyondur. Normalde olandan daha fazla veya kötü kokan akıntıya neden olur. Bunun bebeğe etkisi ise erken doğum ya da düşük doğum ağırlığı olabilir.
  D vitamini yetersizliğinin bebeğe etkileri incelendiğindeyse şu sonuçlara rastlanmaktadır:
  1. İntrauterin büyüme geriliği (IUGR): Hamilelik sırasında bebeğin zayıf gelişmesini ifade eder. Başlıca nedenleri annenin yetersiz beslenmesi ve bebeğe yeteri kadar oksijen gitmemesidir.
  2. Doğumsal rikets (Raşitizm): Çocuklarda görülen, uzun süreli ve aşırı miktarda D vitamini eksikliğinden kaynaklanan bir hastalıktır. Hastalığın sebeplerinden bir tanesi D vitamini eksikliği olan anneden doğmuş olmaktır.
  3. Otoimmün hastalıklar (tip 1 diyabet, alerjik rinit vb.),
  4. Postnatal dönemde merkezi sinir sistemine ilişkin hastalıklar (otizm, multiple skleroz, epilepsi vb.) için riskin arttığı bildirilmektedir